Sự phát triển của công nghệ đã khiến cho các kỹ thuật viết lách trở nên đa dạng và phong phú hơn nhiều để phù hợp với các loại nền tảng khác nhau. Hiểu rõ tính năng và vai trò của từng nền tảng sẽ giúp chúng ta lựa chọn ngôn ngữ viết phù hợp và hiệu quả hơn.
Mình tạm chia các nền tảng chúng ta thường hay viết theo hai nhóm chính là:
- Nhóm có xu hướng sử dụng ngôn ngữ văn nói là chính
- Nhóm có xu hướng sử dụng ngôn ngữ văn viết là chính
Dĩ nhiên, cách chia này có tính tương đối thôi, vì tùy vào mục đích của người sáng tạo nội dung, họ có thể thay đổi một cách linh hoạt để đạt được dụng ý trong việc truyền thông. Một số nền tảng vốn dĩ có vẻ chính thống và thường sử dụng văn viết như blog cũng vẫn có thể sử dụng ngôn ngữ nói. Ngược lại, nhiều trang mạng xã hội với định hướng và mục tiêu riêng vẫn sử dụng ngôn ngữ viết mang tính trang trọng, học thuật, hàn lâm.
SOCIAL MEDIA – NGÔN NGỮ ĐỜI THƯỜNG/VĂN NÓI
Mạng xã hội giờ đây đã trở nên rất quen thuộc với chúng ta và có lẽ đây là nền tảng mà phần lớn chúng ta quen viết nhất. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu sâu về vai trò và tính chất của nền tảng này để tận dụng hết thế mạnh từ nó, cũng như biết cách sử dụng văn phong cho phù hợp. Sự phát triển chóng mặt của các trang mạng xã hội đôi khi cũng là thử thách đối với chính những người làm nội dung chuyên nghiệp.
Chỉ riêng nền tảng Facebook nói chung, việc viết nội dung cho một Fanpage đã ít nhiều khác với viết trên Facebook group hay Facebook account. Tuy nhiên, xét về mặt tổng thể, nói chúng Facebook giống như một chợ địa phương, nơi mà phần đa chúng ta gặp gỡ và giao tiếp với những người quen hoặc dễ trở nên thân quen nếu thường xuyên ghé qua lại một địa điểm nhất định. Đôi khi chúng ta còn có thể cùng ngồi cà phê tâm sự rất dài, nghe mỗi người chia sẻ những chủ đề mang tính chuyên môn sâu, cùng thảo luận qua lại.
Tính năng thảo luận và tương tác chính là ưu điểm của các kênh mạng xã hội so với website. Ở Twitter chúng ta thấy khả năng tương tác này vẫn được phát huy, nhưng về cơ bản nó giống với một ga tàu điện hay trạm bus hơn là không gian chợ địa phương. Hình dung bạn đi làm buổi sáng bằng bus, tình ngờ ngồi cạnh một người và nghe được một thông tin nào đó. Bạn có thể trao đổi với người kia nhưng theo kiểu ngắn gọn, đơn giản nhất có thể. Twitter mạnh về cập nhật tin tức có tính liên tục, theo dòng thời gian trực tiếp và yêu cầu sự ngắn gọn. Đó không phải là nơi phù hợp để bạn lê la dông dài như Facebook.
Và dù thế nào đi chăng nữa, Facebook hay Twitter chắc chắn không phải là một trang website thứ hai như nhiều người nhầm tưởng. Dĩ nhiên, một số người không muốn tốn chi phí xây dựng website và chủ đích tận dung Facebook/Twitter như một website để làm trang tin, trang báo mạng hoặc blog thì đó lại là câu chuyện khác. Đương nhiên, họ sẽ phải chấp nhận hạn chế của việc tiếp cận nội dung đối với độc giả (đặc biệt là khi họ bê nguyên cách viết của website hay báo chí lên nền tảng mạng xã hội).
WEBSITE/BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ/BLOG/BÁO GIẤY/SÁCH – NGÔN NGỮ VIẾT
Đây là nhóm nền tảng thường sử dụng ngôn ngữ viết, đòi hỏi khắt khe về mặt sử dụng từ ngữ, văn phạm. Tinh năng tương tác ở trên các nền tảng này không thuận tiện và đa dạng như nền tảng mạng xã hội. Ưu điểm của nó là khiến cho nội dung đưa ra mang tính chính thống và nghiêm túc hơn, dễ dàng tạo ra sự uy tín, tin cậy cao hơn.
Trên các nền tảng này, chúng ta có xu hướng viết lách với ngôn ngữ gần giống với giao tiếp với sếp hoặc người lớn tuổi trong không gian văn phòng (mà thường là cơ quan nhà nước).
Đến đây thì nhiều bạn sẽ nghĩ rằng việc viết trên nền tảng này sẽ khó hơn so với nền tảng mạng xã hội (nghe có vẻ thoải mái và dễ dãi hơn) đúng không? Tuy nhiên, để viết hay và thu hút thì theo mình mỗi một nhóm sẽ đều có những cái khó riêng. Cái khó của nội dung trên nhóm nền tảng số hai thì có vẻ ai cũng biết rồi.,
Theo bạn đâu là thử thách cho những người viết lách trên nền tảng mạng xã hội trong việc giao tiếp với độc giả? Thử comment chia sẻ với mình nhé!
Phiêu Linh,
Cát Bà, 16/4/2022.
Đi nhậu về xỉn quắc mà vẫn ráng ngồi viết để xong bài ngày hôm nay, thiệt sự tới đây mình cũng không hình dung nổi mình vừa viết gì đâu mọi người ạ, nhưng viết xong rồi mình “ngất” đây! Chúc cả nhà ngủ ngon!
Câu hỏi hay quá. Thần xỉn nhập có khác.
Hiện tại cái khó của tui xoay quanh viết đánh trúng tâm lý độc giả chứ nền tảng nào liệu có thực sự quan trọng khi mình đã có những bài viết đốn ngã người đọc, thì ở đâu ngta cũng sẽ tìm tới mình?
Bình luận viết lúc nửa đêm, đầu còn bị đau nên cũng hơi biêng biêng.
Cơ bản mỗi nền tảng nó như 1 sân chơi. Mình tham gia chơi vẫn cần biết luật chứ ko nhiều khi nó cho mình chơi một mình á chị. Nhưng đúng là bước đầu tiên vẫn là viết từ trái tim cái đã.
Quan trọng hơn cả việc rành luật chơi, là biết rõ mình muốn chơi như thế nào, và kiểu gì 😛